Vanuit de Omgevingswet heeft de FBE een wettelijke taak in het verzamelen, verwerken en publiceren van afschotdata. Een jachtaktehouder is verplicht gedode dieren naar soort en aantal te registreren bij de FBE. De afschotdata over 2023 zijn nu bekend en geanalyseerd.
Voor de meeste diersoorten, zoals de wildsoorten, geldt dat de data van 2023 een trend volgen. Bij enkele soorten zien we een afwijking: een opvallende toename of afname ten opzichte van 2022, of een duidelijke doorbreking van de trend over een langere periode. Zo valt het aantal registraties van ganzen op: in 2023 werd in totaal 45% minder afschot van ganzen geregistreerd dan in 2022. Voor de grauwe gans is in 2023 49% minder afschot geregistreerd.
Sinds 1 januari 2023 werkt de Faunabeheereenheid Noord-Holland met het eerste systeem waarin alle geregistreerde afschotdata gevalideerd zijn: FaunaSpot. Dit betekent dat de registraties van 2023 een betrouwbaar beeld geven van het feitelijke afschot.
Verschil afschotregistraties ganzen 2023 versus 2022
In opdracht van de FBE Noord-Holland heeft Sovon enkele jaren geleden het ganzenbeleid in Noord-Holland geëvalueerd. AEWA werkt aan het monitoren van de trekvogelpopulaties en rapporteert daarover. Beide organisaties stelden op basis van o.a. tellingen, reproductie en overlevingskansen vast dat het geregistreerde afschot het aanhoudend hoge aantal van grauwe ganzen niet kon verklaren. Op grond van de registraties zouden die aantallen namelijk beduidend lager moeten zijn.
AEWA heeft Nederland daarom verzocht de afschotdata uiterlijk per 2026 sterk te verbeteren en een systeem met gevalideerde data te ontwikkelen. De FBE Noord-Holland heeft hierin het voortouw genomen. In 2022 is een analyse van de afschotdata uitgevoerd. Daaruit bleek dat verschillende onzuiverheden in de registraties voor een vertekend beeld kunnen hebben gezorgd. De verbeterpunten uit deze analyse zijn de basis geweest voor de ontwikkeling van het nieuwe faunaregistratiesysteem FaunaSpot.
FaunaSpot is een mobiele app waarmee de faunabeheerder (jager) zijn afschot snel en eenvoudig invoert, direct in het veld. Bij elke registratie worden automatisch de gps-coördinaten vastgelegd en elke registratie wordt voorzien van een foto van het afschot. De kans op onbedoelde fouten is nihil door ingebouwde routinecontroles. Het aantal registraties van geschoten ganzen in 2023 zoals dat uit FaunaSpot naar voren komt, lijkt in lijn te zijn met de analyse die Sovon en AEWA destijds gemaakt hebben.
Belang van validatie van afschotgegevens
Betrouwbare data zijn cruciaal om ervoor te kunnen zorgen dat de populaties in een gunstige staat van instandhouding blijven. Ze vormen dan ook het fundament onder ieder faunabeheerplan. De registraties uit FaunaSpot worden bovendien door het Rijk richting Europa gebruikt ter verantwoording van het gevoerde beleid in Nederland, conform internationale afspraken (derogatie*).
* Derogatie is een uitzondering op verbodsregels; in dit geval de uitzondering die Nederland heeft gekregen op het verbod ganzen te doden.
Aanbevelingen rapportage analyse afschotdata 2023
Naar aanleiding van de rapportage, en het opmerkelijke verschil in afschotaantallen (grauwe) gans dit jaar, heeft de FBE de volgende aanbevelingen gedaan:
- Conform afspraken in AEWA-verband moeten in 2026 alle afschotdata in Nederland gevalideerd zijn. Op dit moment is dat alleen in Noord-Holland het geval. Om op nationaal niveau conclusies te trekken, is het noodzakelijk dat de afschotdata in ander provincies ook navolgbaar zijn. De FBE Noord-Holland doet er goed aan om de opgedane kennis en ervaring met FaunaSpot te blijven delen met andere provincies en faunabeheereenheden.
- Laat een onafhankelijk bureau onderzoek doen naar de klanttevredenheid van FaunaSpot. De resultaten van dit onderzoek kunnen bijdragen aan de gebruiksvriendelijkheid van FaunaSpot en daarmee ook aan de betrouwbaarheid van de data.
- Zet AI (Artificial Intelligence) in om het registreren voor de gebruiker van FaunaSpot nog makkelijker te maken en het validatieproces verder te automatiseren (herkennen en beoordelen van de foto’s in FaunaSpot).
- Zet de verdere ontwikkeling van FaunaSpot door, zodat faunabeheer gebaseerd kan worden op realistische langetermijntrends.
De volledige omschrijving van deze aanbevelingen lees je in de rapportage (zie de links hieronder).
Relevante rapportages
- Rapportage analyse afschotdata 2024
- Veelgestalde vragen analyse afschotdata 2024
- Rapportage analyse afschotdata 2022
- Rapportage juli-tellingen 2022
- Sovon, Evaluatie ganzenbeheerplan 2015-2020 Noord-Holland
AEWA staat voor African-Eurasian Migratory Waterbird Agreement. Het is een internationaal verdrag onder de Verenigde Naties, dat gaat over bescherming en duurzaam beheer van 255 soorten migrerende watervogels en hun leefgebieden. Onder de vlag van AEWA is het European Goose Management Platform (EGMP) werkzaam, dat adaptief beheer t.a.v. vier soorten ganzen heeft ontwikkeld (Adaptive Flyway Management Program). De conclusies uit de AEWA-analyses zijn hier terug te vinden: